DİKKAT EKSİKLİĞİ VE HİPERAKTİVİTE BOZUKLUĞU (DEHB)

DİKKAT EKSİKLİĞİ VE HİPERAKTİVİTE BOZUKLUĞU (DEHB)

Dikkat eksikliği, dikkatle ilgili temel olan sorunları içeren zihinsel bir sağlık sorunudur. Dikkat eksikliği, bireylerin dikkatini sürdürme, odaklanma, planlama, işlem ve organizasyon yeteneğini olumsuz etkileyen bir durumdur. Hiperaktivite, anormal seviyede olan hareketlilik ya da aktif olma durumudur. Çocukluk döneminin en sık rastlanılan rahatsızlıklarından biridir. 

Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu (DEHB) Belirtileri

Dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu (DEHB), birçok semptoma sahiptir. Bu semptomları 3 farklı grupta toplamak mümkündür. Bunlar; dikkat eksikliği, hiperaktivite ve dürtüselliktir.

Dikkat eksikliği ile ilgili belirtiler;

    • Dikkatin kolay dağılması,

    • İşleri tamamlamakta zorlanma,

    • İşleri yarıda bırakma,

    • Unutkanlık,

    • Dinlemekte zorluk yaşama,

    • Detayları kaçırma,

    • İşleri planlı bir şekilde yapmakta zorlanma,

    • Zamanı yönetememe.

Hiperaktivite ile ilgili belirtiler;

    • Fazla hareketli olma,

    • Sabırsız olma,

    • Sürekli bir hareketlilik,

    • Ellerin ve kolların sürekli oynatılması,

    • Fazla konuşma,

    • Sessiz duramama.

Dürtüsellik ile ilgili belirtiler;

    • Beklemekte zorlanma

    • Diğer insanların sözlerini kesme,

    • Risk alma eğilimi,

    • İlişkilerde sık sorunlar yaşama,

    • Düşünmeden hareket etme.

Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu (DEHB) Nedenleri ve Tetikleyicileri

Dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğunun nedeni tam olarak bilinmemekle birlikte genetik yatkınlık ve çevresel faktörler temel nedenler olarak görülür. Yapılan pek çok araştırma dikkat eksikliği ve hiperaktivite belirtileri gösteren çocukların aile bireylerine bakıldığında en az birinde benzer belirtilerin varlığı görülmektedir. 

Çevresel faktörler arasında da erken doğum, annenin hamilelik döneminde yoğun stres yaşaması, olumsuz ekonomik koşullar, çocukluk döneminde beyin hasarı, beyinde bazı kimyasal olan maddelerde işlevsel bozukluk, hamilelik döneminde alkol ve madde kullanımı gibi nedenler sayılabilir.

Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu’nun (DEHB) Tedavisi

Dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğunun tedavisinde davranış terapileri, ilaçlar ve eğitim yer alır. Tedavi ile birlikte bireyin göstermiş olduğu semptomlar hafifler, yaşam kalitesi ve işlevselliği artar. DEHB sıklıkla çocukluk döneminde başlar fakat yetişkinlik döneminde de devam edebilir. DEHB belirtilerine sahipseniz ya da bir yakınınız bu problemle karşı karşıya ise bir uzmandan destek almak son derece önemlidir. Doğru bir tedavi planı ve destekle DEHB’in etkileri yönetilebilir ve ciddi oranda azaltılabilir. Aileye uygulanacak olan tedavi planı ile ilgili bir psikoeğitim verilmesi de son derece önemlidir.

DEHB’nin tedavisinde psikolog, psikiyatrist, aile ve okul gibi çevresel etmenler eş zamanlı olarak hareket etmeli ve sürece dahil olmalıdır. Özellikle tedavide pekiştireç kullanmak son derece önemlidir. Çocuğun yapmış olduğu olumlu davranışlar ödüllendirilmelidir. Psikoterapilerde amaç çocuğun öfke ve dürtü kontrol becerilerine yöneliktir.

---